||Sundarakanda ||
|| Sarga 14||( Slokas in English Script)
Sloka Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English
हरिः ओम्
sundarakāṇḍ
atha caturdaśassargaḥ
sa muhūrtamiva dhyātvā manasā cādhigamyatām|
avaplutō mahātējāḥ prākāraṁ tasya vēśmanaḥ||1||
satu saṁhr̥ṣṭa sarvāṅgaḥ prākārasthō mahākapiḥ|
puṣpitāgrān vasantādau dadarśa vividhān drumān||2||
sālān aśōkān bhavyāṁśca caṁpakāṁśca supuṣpitān|
uddālakān nāgavr̥kṣāṁ ścūtānkapimukhānapi||3||
athāmravaṇa saṁccannāṁ latāśatasamāvr̥tām|
jyāmukta iva nārācaḥ pupluvē vr̥kṣavāṭikām||4||
sapraviśya vicitrāṁ tāṁ vihagairabhināditām|
rājataiḥ kāñcanaiścaiva pādapaiḥ sarvatō vr̥tām||5||
vihagairmr̥gasaṁghaiśca vicitrāṁ citrakānanām|
uditāditya saṁkāśāṁ dadarśa hanumān kapiḥ||6||
vr̥tāṁ nānāvidhairvr̥kṣaiḥ puṣpōpagaphalōpagaiḥ|
kōkilaiḥ bhr̥ṅgarājaiśca mattairnitya niṣēvitām||7||
prahr̥ṣṭa manujē kālē mr̥gapakṣi samākulē|
mattabarhiṇasaṁghuṣṭāṁ nānādvijāgaṇāyutām||8||
mārgamāṇō varārōhāṁ rājaputrīṁ aniṁditām|
sukhaprasuptān vihagān bōdhayāmāsa vānaraḥ||9||
utpatatbhiḥ dvijagaṇaiḥ pakṣaiḥ sālāḥ samāhatāḥ|
anēka varṇā vividhā mumucuḥ puṣpavr̥ṣṭayaḥ||10||
puṣpāvakīrṇaḥ śuśubhē hanumān mārutātmajaḥ|
aśōkavanikā madhyē yathā puṣpamayō giriḥ||11||
diśaḥ sarvāḥ pradhāvaṁtaṁ vr̥kṣa ṣaṇḍagataṁ kapim|
dr̥ṣṭvā sarvāṇi bhūtāni vasanta iti mēnirē||12||
vr̥kṣēbhyaḥ patitai puṣpaiḥ avakīrṇā pr̥thagvidhaiḥ|
rarāja vasudhā tatra pramadēva vibhūṣitā||13||
tarasvinā tē taravastarasābhi prakampitāḥ|
kusumāni vicitrāṇi sasr̥juḥ kapinā tadā||14||
nirdūta patraśikharāḥ śīrṇapuṣpaphalādrumāḥ|
nikṣipta vastrābharaṇā dhūrta iva parājitaḥ||15||
hanumatā vēgavatā kampitāstē nagōttamāḥ|
puṣpaparṇa phalānyāsu mumucuḥ puṣpaśālinaḥ||16||
vihaṅga saṁghairhīnāstē skandhamātrāśrayā drumāḥ|
babhūvuragamāḥ sarvē mārutēnēva nirthutāḥ||17||
nirdhūta kēśī yuvati ryathā mr̥dita varṇikā|
niṣpītaśubha dantōṣṭhī nakhairdantaiśca vikṣatā ||18||
tathā lāṁṅgūlahastaiśca caraṇābhyāṁca marditā|
babhūvāśōkavanikā prabhagnavarapādapā||19||
mahālatānāṁ dāmāni vyathamattarasā kapiḥ|
yathā prāvr̥ṣi vindhyasya mēghajālāni mārutaḥ||20||
sa tatra maṇi bhūmīśca rājatīśca manōramāḥ|
tathākāñcana bhūmīśca dadarśa vicaran kapiḥ|| 21||
vāpīśca vividhākārāḥ pūrṇāḥ paramavāriṇā|
mahārhaiḥ maṇisōpānaiḥ upapannāstatastataḥ||22||
muktāpravāḷasikatāḥ spāṭikāntara kuṭṭimāḥ |
kāñcanaistarubhiścitraiḥ tīrajairupaśōbhitāḥ||23||
pullapadmōtpalavanāḥ cakravākōpakūjitāḥ|
natyūharuta saṁghūṣṭā haṁsasārasanāditāḥ||24||
dīrghābhirdrumayuktābhiḥ saridbhiśca samaṁtataḥ|
amr̥tōpama tōyābhiḥ śivābhirupasaṁskr̥tāḥ||25|
latāśatairavatatāḥ santāna kusumāvr̥tāḥ|
nānāgulmāvr̥taghanāḥ karavīra kr̥tāntarāḥ||26||
tatō'mbudhara saṁkāśaṁ pravr̥ddha śikharaṁ girim|
vicitrakūṭaṁ kūṭaiśca sarvataḥ parivāritam||27||
śilāgr̥hairavatataṁ nānāvr̥kṣaiḥ samāvr̥tam|
dadarśa hariśārdūlō ramyaṁ jagati parvatam||28||
dadarśa ca nagāttasmān nadīṁ nipatitāṁ kapiḥ|
aṅkādiva samutsatya priyasya patitāṁ priyām||29||
jalē nipatitāgraiśca pādapairupaśōbhitām|
vāryamāṇāmiva kruddhāṁ pramadāṁ priya bandhubhiḥ||30||
punarāvr̥ttatōyāṁ ca dadarśa sa mahākapiḥ|
prapannāmiva kāntasya kāntāṁ punurupasthitām||31||
tasyā'dūrāt sapadminyō nānādvijagaṇāyutāḥ|
dadarśa hariśārdūlō hanumān mārutātmajaḥ||32||
kr̥trimāṁ dīrghikāṁ cāpi pūrṇāṁ śītēna vāriṇā|
maṇipravara sōpānāṁ muktāsikataśōbhitām||33||
vividhairmr̥gasaṁghaiśca vicitrāṁ citrakānanām|
prāsādaiḥ sumahadbhiśca nirmitairviśvakarmaṇā||34||
kānanaiḥ kr̥timaiścāpi parvata samalaṁkr̥tām|
yē kēcit pādapā statra puṣpōpagapalōpamāḥ||35||
saccatrāḥ savitardīkāḥ sarvē sauvarṇavēdikāḥ|
latāpratānairbahubhiḥ parṇaiśca bahubhirvr̥tām||36||
kāñcanīṁ śiṁśupāmēkām dadarśa hariyūdhapaḥ|
vr̥tāṁ hēmamayībhistu vēdikābhiḥ samaṁtataḥ||37||
sō'paśyat bhūmibhāgāṁśca gartaprasravaṇāni ca|
suvarṇavr̥kṣān aparān dadarśa śikhisannibhān ||38 ||
tēṣāṁ drumāṇāṁ prabhayā mērō riva divākaraḥ|
amanyata tadā vīraḥ kāñcanō'smīti vānaraḥ||39||
tāṁ kāñcanaistarugaṇaiḥ mārutēna ca vījitām|
kiṁkiṇīśatanirghōṣām dr̥ṣṭvā vismaya māgamat||40||
sa puṣpitāgrāṁ rucirāṁ taruṇāṅkura pallavām|
tā māruhya mahābāhuḥ śiṁśupāṁ parṇasaṁvr̥tām||41||
itō drakṣyāmi vaidēhīṁ rāmadarśanalālasām|
itaścētaśca duḥkhārtāṁ saṁpatantīṁ yadr̥chchayā||42||
aśōkavanikā cēyaṁ dr̥ḍhaṁ ramyā durātmanaḥ|
campakaiḥ canda naiścāpi vakuḷaiśca vibhūṣitā||43||
iyaṁ ca naḷīnī ramyā dvijasaṁghaniṣēvitā|
imāṁ sā rāmamahiṣī nūnamēṣyati jānakī||44||
sā rāmā rāmamahiṣī rāghavasya priyā satī|
vanasaṁcāra kuśalā nūnamēṣyati jānakī||45||'
athavā mr̥gaśābākṣī vanasyāsya vicakṣaṇā|
vanamēṣyati sā–ryēha rāmaci-ntānukarśitā||46||
rāmaśōkābhi saṁtaptā sā dēvī vāmalōcanā|
vanavāsē ratā nityam ēṣyatē vanacāriṇī||47||
vanē carāṇāṁ satataṁ nūnaṁ spr̥hayatē purā|
rāmasya dayitā bhāryā janakasya sutā satī||48||
sandhyākālamanāḥ śyāmā dhruva mēṣyati jānakī|
nadīṁ cēmāṁ śivajalāṁ sandhyārthē varavarṇinī||49||
]
tasyāścānurūpēyaṁ aśōkavanikā śubhā|
śubhāyā pārivēndrasya patnī rāmasya sammatā||50||
yadijīvati sā dēvī tārādhipanibhānanā|
āgamiṣyati sā'vaśya mimāṁ śivajalāṁ nadīm||51||
ēvaṁ tu matvā hanumān mahātmā
pratīkṣamāṇō manujēndrasya patnīm|
avēkṣamāṇāśca dadarśa sarvam
supuṣpitē parṇaghanē nilīnaḥ||52||
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē vālmīkīyē
caturviṁśat sahasrikāyāṁ saṁhitāyām
śrīmatsundarakāṇḍē caturdaśassargaḥ||
||ōṁ tat sat||
|| Om tat sat ||